قائم‌مقام بانک مرکزی درحالی از تشکیل اتاق جنگ در بانک مرکزی از نخستین روز جنگ ۱۲ روزه خبر داد و اذعان کرد که نظام پرداخت و شبکه بانکی از اهداف اصلی دشمن در جنگ بوده که کارشناسان بسیاری از مدت‌ها قبل همچنان هشدار می‌دادند تمرکز همه‌جانبه عملیات “پرداخت” در بستر شبکه شاپرک و زیرساخت‌های الکترونیکی، پاشنه آشیل نظام بانکی کشور خصوصاً در مواقع بحران است.
به گزارش بانک و پرداخت، در تازه‌ترین رخداد که شاید بتوان آن را به هشداری برای متولیان امر تعبیر کرد، روز گذشته کارت‌خوان‌ها در سراسر کشور برای حدود یک ساعت از دسترس خارج شده و تراکنش‌های شاپرکی فارغ از نوع کارت‌خوان یا شرکت ارائه دهنده خدمات، به طور کامل قطع شدند، به طوری که این اختلال فقط به یک محدوده خاص مربوط نبوده و به طور سراسری در کل شبکه پرداخت رخ داده بود.
اگرچه ساعاتی بعد مدیرعامل شاپرک در گفت‌وگو با رسانه‌ها این موضوع را ناشی از اجرای مانور در شبکه پرداخت اعلام کرد و بدون هیچ اشاره‌ای به نوع و ماهیت این مانور، تلویحاً تلاش کرد گمانه‌زنی‌ها مبنی بر هک یا خرابکاری در شبکه پرداخت را رد کند؛ اما این توضیح برای بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت پرداخت چندان قانع‌کننده نبود و نظرات منعکس شده در شبکه‌های اجتماعی گویای این موضوع است که بسیاری این توضیح را کافی نمی‌دانستند.
برای بسیاری این پرسش مطرح است که دقیقاً این مانور با چه هدفی انجام شده است؛ آن هم در ساعت ۱۱ صبح روز شنبه همزمان با بازگشایی بازارهای مالی و فعالیت کسب‌وکارها! قطع کارت‌خوان‌ها و خارج‌شدن شبکه پرداخت کارتی از دسترس، دقیقا ناظر بر انجام چه تست یا مانوری بوده است؟
واکنش مدیر روابط عمومی بانک مرکزی نیز کمکی به اقناع افکار عمومی نکرد؛ چرا که مدیر روابط‌عمومی بانک مرکزی، در توییتی این اتفاق را یک “اختلال” خوانده و هیچ اشاره‌ای به مانور یا بررسی آمادگی‌ها در شبکه پرداخت نکرد.
اما نکته اینجاست که فارغ از ضعف و ناهماهنگی در اطلاع‌رسانی‌ها و صرف‌نظر از علت ایجاد اختلال در شبکه پرداخت‌کارتی، باید به پاسخ این پرسش اندیشیده شود که چرا به‌زعم هشدارهای متوالی کارشناسان تا امروز تدابیری برای کاهش وابستگی به زیرساخت‌های الکترونیکی در حوزه پرداخت به‌ویژه پرداخت‌های خرد پیش‌بینی‌نشده است؟ چرا با وجود اینکه بانک مرکزی مدت‌هاست از مستندات کیف پول رونمایی کرده، تابه‌حال شاهد شکل‌گیری راه‌حل‌های مناسب و عملیاتی در این بخش نبوده‌ایم؟ چرا درحالی‌که حتی در بسیاری از پیشرفته‌ترین کشورها در صنایع مالی و پرداخت الکترونیکی، پرداخت‌های خرد به‌صورت نقدی و با استفاده از اسکناس انجام می‌شود سیاست‌گذاری در حوزه پرداخت همچنان با اصرار بر وابستگی تمام و کمال نظام مالی به شبکه پرداخت الکترونیکی پیش می‌رود؟
این در حالی است که کارشناسان و فعالان صنعت پرداخت بارها در این زمینه به بانک مرکزی تحذیر داده و ریسک‌های مختلف این موضوع را گوشزد کرده‌اند. پیشگاه‌زاده، رئیس کمیسیون صنعت پرداخت سازمان نصر معتقد است «در تمام دنیا برای برخی تبادلات از اسکناس و مسکوک استفاده می‌شود. این در حالی است که فقدان نشر اسکناس و ضرب مسکوک طی چند سال اخیر در کشور مشهود است. از منظر ملاحظات پدافند غیرعامل، اگر زیرساخت‌ها حتی برای زمان کوتاهی قطع شود، مشکلات بزرگی ایجاد می‌شود که افزایش چاپ اسکناس و ضرب مسکوک می‌تواند تا حدود زیادی از بحران جلوگیری کند.
به نظر می‌رسد باتوجه‌به شرایط پیش رو، اکنون به طور عاجل، زمان بازنگری جدی رگولاتور در سیاست‌گذاری شبکه پرداخت کشور فرارسیده است، اتفاقات اخیر در جنگ ۱۲ روزه نشان داد بحران‌ها از آنچه تصور می‌کنیم به ما نزدیک‌ترند.
دیدگاهتان را بنویسید