احمد پیشگاه‌زاده|رئیس کمیسیون صنعت پرداخت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای
در سال‌های اخیر صنعت مالی با پدیده‌ای نو به نام رگ‌تک روبه‌رو شده است؛ مفهومی که با تکیه بر فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها و بلاکچین موجب شده است فرآیندهای نظارت و انطباق با مقررات دستخوش دگرگون شود. رگ‌تک پاسخی است به پیچیدگی‌ها و هزینه‌های بالای نظارت در عصر دیجیتال و به مؤسسات مالی امکان می‌دهد تا با دقت بیشتر، سرعت بالاتر و هزینه کمتر الزامات قانونی را رعایت کنند.
پس از بحران مالی ۲۰۰۸ شاهد افزایش حجم و پیچیدگی مقررات هستیم. تغییر چارچوب‌ها و پیچیده‌تر شدن لایه‌های نظارتی در صنعت مالی نمونه‌ای از این تغییرات است. رگ‌تک با اتکا به اتوماسیون و تحلیل هوشمند داده‌ها مسیر انطباق با این قوانین را ساده‌تر می‌کند.
موضوع دیگری که رگ تک را بدل به یک ضرورت می‌کند هزینه بالای انطباق با قوانین است. مطالعات نشان می‌دهد بانک‌ها و مؤسسات مالی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از درآمد خود را صرف تطبیق با مقررات می‌کنند. رگ‌تک می‌تواند این هزینه را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.
رگ‌تک همچنین می‌تواند نقش به‌سزایی در مبارزه با جرائم مالی بازی کند. به کمک فناوری‌هایی مثل تحلیل رفتاری (Behavioral Analytics) و پردازش زبان طبیعی (NLP)، کشف پولشویی، تقلب‌ها و فعالیت‌های مشکوک با سرعت و دقت بیشتری انجام خواهد شد.
بدین‌ترتیب کاربردهای کلیدی رگ‌تک را می‌توان چنین برشمرد: احراز هویت و مبارزه با پولشویی که مبتنی بر شناسایی سریع و دقیق مشتری با الگوریتم‌های هوش مصنوعی است. گزارش‌دهی خودکار که امکان تولید گزارش‌های نظارتی در لحظه و بدون خطاهای انسانی را فراهم می‌کند. مانیتورینگ تراکنش‌ها که با تحلیل بلادرنگ تراکنش‌ها جهت کشف الگوهای غیرعادی و پیشگیری از جرائم مالی را در پی دارد.
در ایران اما به رغم وجود ظرفیت‌های قابل توجه، توسعه رگ‌تک با موانعی روبه‌روست. در این میان می‌توان به نبود زیرساخت داده‌های یکپارچه، محدودیت‌های فناورانه و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته و فاصله میان چارچوب‌های مقرراتی داخلی و استانداردهای جهانی اشاره کرد. با این حال، حرکت بانک مرکزی و نهادهای نظارتی به سمت دیجیتالی‌سازی فرآیندها می‌تواند سکوی پرتابی برای رشد این حوزه در کشور باشد و انتظار می‌رود با گسترش فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی تفسیرپذیر (Explainable AI) و زیرساخت‌های ابری امن (Secure Cloud)، رگ‌تک به بخشی جدایی‌ناپذیر از اکوسیستم مالی تبدیل شود. مؤسساتی که زودتر این فناوری‌ها را بپذیرند، نه‌تنها از جریمه‌های نظارتی در امان خواهند بود، بلکه در رقابت بازار نیز دست بالا را خواهند داشت.
مخلص کلام رگ‌تک تنها یک فناوری کمکی نیست، بلکه یک استراتژی تحول‌آفرین است که می‌تواند تهدیدهای نظارتی را به فرصت‌های رقابتی تبدیل کند. برای ایران، سرمایه‌گذاری در رگ‌تک به معنای گامی مهم در جهت شفافیت مالی، کاهش ریسک‌های سیستماتیک و ایجاد اعتماد بیشتر در بازار مالی خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید